Amy Tan – CГіrka Nastawiacza KoЕ›ci

“PoczД…tkiem zawsze jest matka. Od niej zaczyna siД™ wszystko”. O tej prawdzie wykaligrafowanej w dzienniku Lu Ling, wnuczki tytuЕ‚owego nastawiacza koЕ›ci, mГіwiД… wszystkie powieЕ›ci Amy Tan. OdnawiajД…c zerwanД… wiД™Еє z matkД…, bohaterki odnajdujД… siebie.

W ostatniej ksiД…Ејce, podobnie jak w poprzednich (”Е»ona Kuchennego Boga”, “Sto tajemnych zmysЕ‚Гіw”, “Klub radoЕ›ci i szczД™Е›cia”) opowieЕ›ci matki i cГіrki nawzajem siД™ przeplatajД….

Historia Ruth, współczesnej Amerykanki chińskiego pochodzenia, krzyżuje się ze wspomnieniami Lu Ling. Ruth zaczyna je czytać, kiedy u jej matki pojawiają się objawy demencji. Wtedy uświadamia sobie, jak dużo o swej matce nie wie.

Nie zna jej przeszłości, pragnień i tęsknot. Nie umie czytać jej gestów. Nie potrafi jej pomóc, bo nigdy jej nie rozumiała. Z trudem odcyfrowuje naniesione cienkim pędzelkiem chińskie znaki – których niegdyś nie chciała się uczyć – by w końcu uciec się do pomocy tłumacza. Wszystko, co nie mogło być wypowiedziane, zostało zapamiętane przez pismo. W piśmie Lu Ling ocala swoją przeszłość, przez pismo tłumacz, pan Tang, zakochuje się w niej

(przeczytawszy historiД™ jej Ејycia, “wie o niej wiД™cej niЕј wiД™kszoЕ›Д‡ ludzi wie o swoich maЕ‚Ејonkach”), dziД™ki pismu Ruth nie tylko poznaje swojД… matkД™, zaczyna rГіwnieЕј rozumieД‡ samД… siebie.

PowieЕ›Д‡ peЕ‚na subtelnych obserwacji, delikatnej chiЕ„skiej zmysЕ‚owoЕ›ci, dowcipu i ironii, koЕ„czy siД™ iЕ›cie amerykaЕ„skim happy endem. Demencja matki okazuje siД™ ЕєrГіdЕ‚em ozdrowienia dla wszystkich.

Dla niej samej staje się sprawdzianem prawdy – w jej pamięci pozostaną jedynie zapisane w dalekiej przeszłości rzeczy bezwzględnie prawdziwe i ważne. Dla Ruth jest okazją do poznania tych rzeczy i tym samym zdania sobie sprawy z tego, czego sama pragnie. Ruth rzuca zawód redaktora – naprawiacza i korektora książek – i pisze sama.

Dla babki, matki i siebie. Dla Arta, by wiedziaЕ‚, kim jest kobieta, z ktГіrД… Ејyje. Dla jego cГіrek, by jД… lepiej rozumiaЕ‚y. Е»aЕ‚ujД™, Ејe trafiЕ‚am na Amy Tan tak pГіЕєno. Za pГіЕєno, by poЕјyczyД‡ jД… mojej babci. Babcia czytaЕ‚a duЕјo, a pod koniec nie mogЕ‚am juЕј nadД…ЕјyД‡ z dostarczaniem jej powieЕ›ci. Ale zawsze narzekaЕ‚a i skarЕјyЕ‚a siД™, Ејe wszystko, co przynoszД™, jest “smutne i pesymistyczne”. Amy Tan by jД… ucieszyЕ‚a. Bo Amy Tan niesie pokrzepienie. I jeszcze jedno: uczy, Ејe przeszЕ‚oЕ›Д‡ jest tym, co sami chcemy pamiД™taД‡. Nie pamiД™tam wiД™c wieczne niezadowolonej staruszki. Moja babcia, kiedy chorowaЕ‚am, przynosiЕ‚a mi do Е‚ГіЕјka maЕ›lane buЕ‚eczki i “SagД™ rodu Forsyte'Гіw”.